Ωχρά κηλίδα

Τι ακριβώς είναι η ωχρά κηλίδα;

Η ωχρά κηλίδα είναι στην ουσία το κεντρικό τμήμα στον αμφιβληστροειδή χιτώνα (στον οφθαλμικό βυθό), ευθύνεται για την κεντρική όραση αλλά και μας επιτρέπει να βλέπουμε με ευκρίνεια λεπτομέρειες (π.χ. ενώ διαβάζουμε). Ονομάστηκε έτσι εξαιτίας της κιτρινωπής εμφάνισής της. Όταν η λειτουργία της ωχράς επηρεάζεται, τότε αντιλαμβανόμαστε σκοτεινά ή παραμορφωμένα τμήματα στην κεντρική μας όραση.

Τι ακριβώς είναι η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (ΗΕΩ) και που οφείλεται;

Πρόκειται για μια χρόνια οφθαλμική πάθηση που εμφανίζεται με την γήρανση σε άτομα άνω των 60 και αποτελεί μια από τις σοβαρότερες αιτίες μείωσης όρασης παγκοσμίως. Αρκετοί ηλικιωμένοι εμφανίζουν ΗΕΩ ως κομμάτι της φυσιολογικής γήρανσης. Στα αρχικά στάδια της νόσου παρατηρούνται εναποθέσεις ουσιών κάτω από τον αμφιβληστροειδή χιτώνα, οι οποίες ονομάζονται Ντρούζεν (Drusen). Γίνονται αντιληπτές κατά την διάρκεια οφθαλμολογικής εξέτασης του βυθού του οφθαλμού. Τις πιο πολλές φορές τα Drusen δεν οδηγούν σε σοβαρή μείωση της όρασης. Όταν όμως η ΗΕΩ είναι σε προχωρημένο στάδιο, η αρνητική επιρροή στην όραση είναι μεγάλη (π.χ. μπορεί η οπτική οξύτητα να είναι μικρότερη από 2/10). Παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση ΗΕΩ είναι η ηλικία, το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η κληρονομικότητα και η έκθεση στον ήλιο. Τα  κυριότερα συμπτώματα είναι η μεταμορφοψία (παραμορφωμένη όραση), η μείωση της ευαισθησίας αντίθεσης και η σταδιακή ελάττωση της οπτικής οξύτητας.

Τύποι ΗΕΩ:

–Ξηρή μορφή ΗΕΩ (μη εξιδρωματική): Περισσότερο διαδεδομένη και λιγότερο επικίνδυνη (85-90% των περιστατικών). Εξελίσσεται αργά και οφείλεται σε ατροφία, γήρανση και λέπτυνση της ωχράς. Αποτέλεσμα κάποια σκοτεινά σημεία στην κεντρική όραση.

–Υγρή μορφή ΗΕΩ (εξιδρωματική): Πιο σπάνια (10-15% των περιπτώσεων) μα αναμφισβήτητα μια από τις κυριότερες αιτίες απώλειας όρασης. Μη φυσιολογικά αγγεία κακής ποιότητας (χοριοειδική νεοαγγείωση) αναπτύσσονται στον αμφιβληστροειδή, κάτω από την ωχρά. Αποτέλεσμα να παρατηρείται διαρροή ποσότητας υγρού και αίματος. Έτσι τα νευρικά φωτοευαίσθητα κύτταρα της ωχράς καταστρέφονται με αποτέλεσμα την απώλεια της κεντρικής όρασης.

Αντιμετώπιση ξηρής μορφής ΗΕΩ:

• Υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή και συμπληρώματα διατροφής (βιταμίνες C, E, ιχνοστοιχεία, ψευδάργυρος επιβραδύνουν την εξέλιξη της πάθησης)
• Δραστική μείωση του καπνίσματος
• Ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης
• Γυμναστική

Αντιμετώπιση υγρής μορφής ΗΕΩ:

–Φωτοπηξία με εφαρμογή laser: Ακτίνες υψηλής έντασης βοηθούν στην απόφραξη των παθολογικών νεοαγγείων και στον περιορισμό ανάπτυξής τους. Εξαιτίας της θερμότητας που αναπτύσσει το laser τα νεοαγγεία καίγονται και καταστρέφονται. Η συγκεκριμένη τεχνική χρησιμοποιείται όταν τα νεοαγγεία δεν βρίσκονται κάτω από το κεντρικό τμήμα της ωχράς κηλίδας.

–Φωτοδυναμική θεραπεία (PDT): Με την συγκεκριμένη μέθοδο μια ουσία που ονομάζεται Βερτεπορφίνη (Visudyne) χορηγείται ενδοφλέβια. Η συγκεκριμένη ουσία έχει την ιδιότητα να κατακρατείται – δεσμεύεται από τα παθολογικά νεοαγγεία. Το πλεονέκτημα συγκριτικά με την φωτοπηξία είναι ότι το laser εδώ είναι ηπιότερο (χωρίς θερμικές βλάβες). Το laser ενεργοποιεί την ουσία Visudyne η οποία στη συνέχεια αποφράσσει εκλεκτικά τα νεοαγγεία, χωρίς να επηρεάζει τον υγειή αμφιβληστροειδικό ιστό. Η θεραπεία συνήθως εφαρμόζεται κάθε 3 μήνες.

–Ενδοϋαλοειδικές εκχύσεις (ενέσεις ANTI-VEGF): Πρόκειται για μια διαφορετική θεραπευτική προσέγγιση (τελευταία εξέλιξη στην αντιμετώπιση της υγρής μορφής ΗΕΩ). Ενέσεις πραγματοποιούνται στο εσωτερικό του οφθαλμού με σκοπό την χορήγηση ειδικού φαρμάκου που αναστέλλει τη δράση του παράγοντα VEGF (Vascular Endothelial Growth Factor). Είναι ο παράγοντας που στην πραγματικότητα ευνοεί την ανάπτυξη των παθολογικών, μη φυσιολογικών αγγείων, δηλαδή των νεοαγγείων. Η θεραπεία λοιπόν πήρε την ονομασία ANTI-VEGF και τα πιο διαδεδομένα φάρμακα που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι το Lucentis (Ranibijumab) και το Avastin (Bevacijumab) και αποσκοπεί στο να μπλοκαριστεί ο VEGF. Η διαδικασία είναι ανώδυνη και πραγματοποιείται σε άσηπτο χειρουργικό χώρο. Συνήθως συνδυάζεται και με PDT.

–Χειρουργική επέμβαση: Η υγρή μορφή ΗΕΩ μπορεί να επιτευχθεί και χειρουργικά με την αφαίρεση της νεοαγγειακής μεμβράνης η με μετατόπιση της ωχράς σε τμήμα μακριά από την περιοχή της νεοαγγείωσης.